KỸ THUẬT TỈA CÀNH TẠO TÁN CÂY SẦU RIÊNG

(Nguồn ảnh: Fameko tổng hợp)

1. Lợi ích của tỉa cành, tạo tán

• Loại bỏ bớt cành lá thừa, giúp cây quang hợp tốt hơn, phân phối ánh sáng đều, không còn cành lá chen chúc quá nhiều, tăng hiệu quả quang hợp. Quang hợp tốt cây sẽ tổng hợp được nhiều chất dinh dưỡng làm tăng sản lượng và chất lượng sản phẩm.

• Tỉa cành, tạo tán phát quang những nơi rậm rạp, ngăn ngừa sâu bệnh cư trú phát triển. Đặc biệt là khi xịt thuốc để xử lý sâu bệnh, bổ sung dinh dưỡng hay điều tiết sự ra hoa quả cũng dễ dàng phủ kín toàn bộ tán cây.

• Tỉa cành, tạo tán cũng giúp tạo cho cây bộ khung cành khỏe, phân phối đều trong tán cây để có thể mang một khối lượng quả lớn.

• Cắt bỏ bớt cành lấy đi nhiều dinh dưỡng của cây, cành vượt sinh trưởng mạnh nhưng không cho quả, đồng thời khi tạo hình tán cây có các cành đều nhau sẽ ra hoa, kết quả tập trung, tăng sản lượng và chất lượng quả đồng đều.

2. Những điểm quan trọng cần lưu ý khi đốn tỉa

• Phải kiểm tra theo dõi thường xuyên vườn cây để can thiệp kịp thời.

• Đốn tạo hình phải làm sớm ngay từ vườn ươm khi cây chưa có hoa quả.

• Đốn khi cây cho quả quan trọng nhất là sau khi thu hoạch, cắt bỏ những cành già yếu, sâu bệnh, những cành bị oằn gãy do mang quả quá nặng

• Cây sầu riêng trồng bằng phương pháp nhân giống vô tính thường cho nhiều nhánh mọc dầy gần mặt đất, do đó cần tạo hình cho cây trong những năm đầu. Ngay sau khi trồng lưu ý chọn giữ một thân chính mọc thẳng.

• Sau khi các cành bên mọc ra, chọn giữ lại một số cành tốt làm giàn, loại bỏ các cành còn lại. Nên chọn các cành hợp với trục thân chính một góc khoảng 45 - 90 độ. Trong thời gian cây tiếp tục phát triển, các cành giàn ban đầu cũng tiếp tục được chọn lại và loại bỏ các cành mới mọc xen kẽ giữa các cành giàn.

• Tỉa bỏ những cành mọc thấp hơn 50cm tính từ mặt đất để giảm bớt tác hại của nấm bệnh gây nứt thân xì mủ. 

• Tỉa bỏ những cành nhỏ yếu mọc ra từ những cành lớn bên trong tán, những cành mọc thẳng đứng, để giúp cây được thoáng, thụ phấn dễ dàng và quả phát triển tốt hơn. Thường xuyên loại bỏ những nhánh sâu bệnh, khô chết và dập gãy.

3. Khối lượng tỉa cành

• Đối với cây non - Đốn tạo hình: Hoạt động của bộ rễ mạnh hơn hoạt động của bộ lá, chỉ đốn rất ít.

• Đối với cây trưởng thành: Hoạt động của bộ rễ và bộ lá cân đối, đốn nhẹ cho thoáng.

• Đối với cây già: Đất kiệt, bộ rễ yếu, bộ lá nhiều, cắt tỉa nhiều kết hợp bón phân.

4. Dạng hình cây sầu riêng chuẩn

• Có 1 thân chính khỏe và mọc thẳng;

• Có 4 - 5 cành cấp 1;

• Cành cấp 1 đầu tiên được giữ lại cách mặt đất ít nhất 50 cm;

• Các cành mọc đều các hướng;

• Tán lá tròn đều, cân đối.

5. Thời gian cắt tỉa phù hợp

Thời điểm cắt tỉa tạo tán tốt nhất trong năm là đầu và cuối mùa mưa lúc này cường độ bức xạ tương đối ổn định hạn chế hiện tượng cháy nắng sau khi cắt tỉa và hiện tượng nhiễm trùng vết cắt.

Ba đợt tỉa cành quan trọng trong giai đoạn cây con:

1. Giai đoạn kiến tạo cơ bản (thường 12-16 tháng sau khi trồng), cây chứa nhiều cành lá nên tỉa có định hướng và tỉa không quá 1/3 tán lá nhằm đảm bảo tốc độ sinh trưởng ổn định của cây.

2. Giai đoạn định hình cành cấp 1 (thường từ 30-26 tháng tuổi), tỉa cành rậm rạp, các cành trong tán, cành tăm và cành nhiễm sâu bệnh. Xoay các cành chủ lực dạng so le tránh trùng tán làm ảnh hưởng đến quang hợp và dễ nhiễm sâu bệnh.

3. Giai đoạn làm tán để trái (thường từ 48-52 tháng) cây rất nhiều cành và sum suê lá, cần mạnh dạn tỉa thưa chừa lại tối đa 22 cành chủ lực mà thôi để cây tập trung dinh dưỡng chuẩn bị cho phân hóa mầm và nuôi trái tiếp theo.

Lưu ý: 

• Đốn tỉa bớt các cành cấp 1. Nên phân tầng, mỗi tầng có khoảng 3- 4 cành cấp 1, cành trên và cành dưới cách nhau 40- 60cm (đối với những cây trưởng thành)

• Trung bình cây Sầu riêng giai đoạn kinh doanh hiệu quả từ 18-22 cành chủ lực (cành cấp 1).

Trong giai đoạn kinh doanh:

Sầu riêng ra hoa kết quả trên thân chính, trên cành (kể cả cành lớn và cành nhỏ), không ra hoa ở ngọn cây. Vì vậy chỉ để lại cành khoẻ mạnh, cành mọc ngang ở độ cao 1 m so với mặt đất. Ở giai đoạn này có thể chia làm 3 lần cắt tỉa trong năm:

• Lần 1: Sau thu hoạch, cắt bỏ cành khô, cành bị bệnh, ốm yếu, cành bị kiệt sức vì đã ra nhiều quả.

• Lần 2: Cắt tỉa vào tháng 8 - 9, trước khi bón phân lần thứ 2, cắt bỏ những cành vượt, cành bệnh, cành khô, cành hình rết (cành có nhiều cành con hai bên), làm cho thông thoáng, nhiều ánh sáng, cắt tỉa xong mới bón phân.

• Lần 3: Vào thời điểm cây cho quả bằng quả quýt, cắt tỉa lần này kết hợp với tỉa quả để dồn sức cho những quả còn lại.

6. Vệ sinh vết cắt

• Gọt nhẵn vết cắt, quét sơn, vôi hoặc một loại thuốc trừ nấm cho vết cắt có đường kính ≥ 1cm. Hoặc có thể dùng băng keo nilon quấn vết cắt cành lại cho nước và sâu bệnh không tấn công vào vết thương.

• Nếu cắt ngọn để khống chế chiều cao cây: Quét thuốc nấm để phòng bệnh và dùng vỏ chai cắt đôi rồi úp lên vết cắt.

 7. Chăm sóc, kiểm tra sau khi cắt tỉa

• Sau khi đốn tỉa cành cần kết hợp vệ sinh làm cỏ, thu gom những cành vừa đốn đem đốt bỏ để giảm nguồn sâu, bệnh lây lan cho vụ sau.

• Cây sau cắt tỉa rất dễ bị bệnh xì mủ thân, thối rễ gây chết cây, nên xịt thuốc để phòng bệnh xảy ra.

• Bón phân và tưới nước giúp cây nhanh hồi phục, có thể dùng các loại phân bón gốc, phân bón lá hoặc các sản phẩm phân hữu cơ, K-Humate của Fameko.

• Thăm vườn thường xuyên để phát hiện sâu bệnh hại sớm cũng như các cành mới mọc ra sai vị trí thì tiếp tục cắt tỉa.

Với bài tổng hợp kiến thức kỹ thuật cắt tỉa cành tạo tán sầu riêng này, Fameko mong muốn mang đến những kiến thức ý nghĩa, thiết thực đối với bà con, bà con áp dụng cho vườn sầu nhà mình và có một vụ mùa bội thu!

(Nguồn bài viết: Fameko tổng hợp)