MỘT SỐ LƯU Ý KHI CHĂM SÓC CÂY ĂN TRÁI TRONG NHỮNG NGÀY NẮNG NÓNG

1. Những vấn đề thường gặp trên cây trồng mùa nắng nóng

Thời tiết nắng nóng kéo dài khiến độ ẩm trong đất giảm mạnh. Đất thiếu nước, độ ẩm thấp làm thay đổi tính chất vật lý. Khi lượng nước trong đất bốc hơi hết, tầng đất mặt khô, co cứng làm đứt hệ thống rễ cám, khiến quá trình hấp thụ nước và khoáng của cây bị gián đoạn. Tình trạng này đặc biệt nguy hại đối với các vườn cây đang mang trái.
Bên cạnh đó, nền nhiệt cao cũng khiến lượng nitơ trong thực vật và trong đất sụt giảm. Các sinh vật trong đất bao gồm vi sinh vật, giun, dế,… hoạt động kém, vi sinh vật tầng mặt bị chết khiến quá trình phân hủy hữu cơ ngưng trệ.
Đặc biệt, nắng nóng khắc nghiệt khiến cây trồng rơi vào trạng thái stress, cây bắt đầu hút nước yếu, hấp thu dinh dưỡng kém dẫn đến suy kiệt.
Trong thời điểm này nhà vườn cần thực hiện một số biện pháp để bảo vệ cho cây, đảm bảo cây trồng sinh trưởng và phát triển tốt.

2. Các biện pháp giúp cây trồng phát triển ổn định trong thời tiết nắng
2.1 Thời điểm trước và trong khi nắng nóng diễn ra
- Che phủ cho đất
Che phủ đất là biện pháp bắt buộc để giúp cây trồng vượt qua nắng nóng khô hạn. Việc che phủ đất sẽ giúp hạn chế nước trong đất thoát hơi nhanh dưới ánh mặt trời.
Với các vườn trồng không có cỏ, thì nhà vườn sử dụng các vật liệu hữu cơ như rơm rạ, thân cây ngô đậu, bèo lục bình, thân lá chuối, lá khô,… che phủ xung quanh gốc cây theo độ rộng của tán, tránh để ánh nắng trực tiếp chiếu vào gốc cây.

- Tưới nước giữ ẩm
Tưới nước giữ ẩm là việc tối quan trọng trong quá trình chăm sóc cây thời điểm này. Những ngày này cây cần rất nhiều nước do bị mất nước quá nhiều dưới nhiệt độ cao. Tuy nhiên, lượng nước cây cần phải được cung cấp và duy trì đều đặn. Nếu đất không được duy trì độ ẩm, chịu khô hạn trong một thời gian dài sau đó lại nhận được một lượng nước lớn từ bên ngoài sẽ khiến cây sốc nước, rụng trái hàng loạt.
Do đó nhà vườn phải luôn tưới giữ ẩm cho đất, thời điểm tưới thích hợp nhất là từ 3 – 5h sáng, ngoài ra lúc chiều mát có thể tưới thêm để giảm nhiệt độ đất. Nên kết hợp tưới cùng humic để giúp giữ keo đất, làm mát rễ. Nếu không có hệ thống tưới tự động, khi tưới nhà vườn nên tưới chậm đều để nước có thể ngấm xuống sâu. Việc che phủ ở trên sẽ giúp tiết kiệm được lượng nước tưới vào đất và tránh sốc cho cây khi nhận nước.

- Chống stress cho cây
Nếu như các loài động vật có thể chủ động đi tránh cái nóng, cái lạnh thì cây trồng không thể tự di chuyển để trốn khỏi sự khắc nghiệt của thời tiết hay có chiến lược để tự bảo vệ, che chắn cho mình. Mỗi khi thời tiết thay đổi đột ngột, chúng ta thường cảm thấy mệt mỏi, đau đầu thì cây trồng cũng vậy.
Để giúp cây trồng tránh được tình trạng stress trong giai đoạn thời tiết nắng nóng khắc nghiệt, nhà vườn cần phun amino acid cho cây vào thời điểm chiều mát.

- Bao bọc trái
Với các vườn trồng đang trong giai đoạn nuôi trái cần phải chú ý bao bọc trái. Bởi phần vỏ trái phải tiếp xúc với ánh nắng gay gắt quá lâu gây ra sự biến đổi các tế bào ở vỏ, khiến vỏ khô dần và xám lại. Trái cây bị cháy nắng làm sụt giảm mẫu mã và chất lượng.
Nhà vườn có thể sử dụng các loại túi bao trái chuyên dụng bằng giấy hoặc bằng vải.

2.2 Thời điểm sau khi nắng nóng kết thúc
Ngay sau khi đợt nắng nóng đỉnh điểm kết thúc, nhà vườn cần phải chủ động dưỡng cây và chăm sóc lại bộ rễ cho cây.
a. Dưỡng cây
Sau chuỗi ngày hứng chịu ánh nắng như thiêu đốt, các bộ phận của cây đều phần nào bị tổn thương, suy kiệt. Những cây đang mang trái lại cực kỳ nhạy cảm, nếu giai đoạn này không được chăm sóc, chất lượng trái toàn vụ nhất định bị giảm sút, các hiện tượng khô múi, da sần sùi, nhạt, nứt trái, rụng trái sẽ xảy ra. Để giúp cây hồi phục lại thể lực ban đầu nhà vườn cần phun bổ sung amino acid. Amino acid vừa giúp dưỡng cây chống stress, vừa giúp dưỡng quả bóng đẹp, tăng hương vị, màu sắc.

b.Chăm sóc bộ rễ
Đặc biệt nhà vườn cần phải cực kỳ quan tâm chăm sóc bộ rễ. Các loại cây ăn trái, nhất là nhóm cây có múi có bộ rễ ăn nổi trên mặt, dưới ánh nắng thiêu đốt của mặt trời, rễ cây không được che chắn phải chịu bỏng rát, cháy khô, thương tổn khiến quá trình hấp thu nước và dinh dưỡng của cây bị gián đoạn. Cùng với đó, hệ rễ bị tổn thương tạo điều kiện cho nấm khuẩn xâm nhập và tấn công cây gây thối rễ.
Thời tiết nắng nóng không chỉ xảy ra một lần trong năm, mà xuất hiện rất nhiều đợt với cường độ khác nhau. Để cây trồng có thể phát triển ổn định xuyên suốt mùa nắng cũng như để tiết kiệm chi phí và công sức chăm bón thì nhà vườn cần thực hiện các biện pháp có tính lâu dài như:
- Nuôi dưỡng thảm thực vật che phủ
Để đảm bảo độ ẩm cho đất luôn duy trì ở mức ổn định thì nhà vườn cần che phủ toàn bộ vườn trồng bằng thảm thực vật. Đặc biệt đối với các vườn cây ăn trái nhất định phải có cỏ, cây bụi thấp che phủ.
Cỏ và cây bụi sẽ giúp bảo vệ tầng đất mặt khỏi ánh nắng thiêu đốt của mặt trời, giảm bớt nhiệt độ đất, hạn chế sự bốc thoát hơi nước, che chắn cho bộ rễ khỏi thương tổn.
Một số loại cỏ mà các vườn cây ăn trái nên có là cỏ bản địa (cỏ mọc tự nhiên trong vườn), cỏ xuyến chi, cỏ lạc dại, cỏ vetiver,…

- Bổ sung hữu cơ cho đất
Việc bổ sung hữu cơ sẽ giúp cải thiện các tính chất của đất. Đất được bổ sung nhiều chất hữu cơ sẽ trở nên xốp, thông thoáng, giữ ẩm tốt hơn. Điều này giúp tiết kiệm được lượng nước tưới vào và giúp rễ cây phát triển tốt.
Đồng thời việc bổ sung hữu cơ sẽ tạo môi trường thuận lợi cho các vi sinh vật có lợi phát triển, giúp chuyển hóa dinh dưỡng và bảo vệ cây trồng khỏi nấm bệnh tấn công.
Nhà vườn bổ sung hữu cơ cho đất bằng các loại phân hữu cơ như phân chuồng, phân xanh, phân rác ủ,… hoặc bằng các loại vật chất hữu cơ khác như thân chuối, thân ngô đậu, lá khô, cỏ khô, bèo hoa dâu, bèo lục bình,…

- Tưới nước đều đặn, duy trì độ ẩm ổn định
Việc duy trì độ ẩm đất ổn định giúp quá trình trao đổi chất của cây diễn ra thuận lợi, cây phát triển đều, cho trái chất lượng. Bất kể là những ngày nhiệt độ cao hay thấp, độ ẩm đất luôn phải được duy trì ở mức 60% (tối thiểu là >40%).
Nếu để cây rơi vào khô hạn kéo dài rồi bổ sung nước đột ngột sẽ khiến cây sốc và nguy cơ rụng trái thậm chí là chết cây rất cao. Do đó, nhà vườn luôn tưới nước đều đặn vào mỗi sáng, chiều, tưới với lượng phù hợp.
Con người hay cây trồng, trong những ngày thời tiết nắng nóng đều cần phải chú ý sức khỏe và có chế độ chăm sóc hợp lý. Hy vọng với những chia sẻ trên, nhà vườn sẽ có những biện pháp chăm sóc cây tốt nhất trong những ngày nắng này.